Żywienie gadów
W ostatnim czasie daje się zauważyć rosnącą popularność zwierząt egzotycznych, które jako niecodzienna ozdoba i nowy domownik trafiają pod nasze dachy. Jak wiadomo, jednym z podstawowych warunków, jakie trzeba spełnić aby cieszyć się zdrowym zwierzęciem jest prawidłowe żywienie.
Zdecydowana większość popularnych jaszczurek dostępnych w Polsce jest drapieżna, nieliczne, jak np. Pogona vitticeps (popularna Agama brodata) równie chętnie jedzą pokarm roślinny.
Obecnie na rynku dostępna jest szeroka gama pokarmów, jakimi możemy nakarmić naszego pupila. Podstawą są bezkręgowce hodowlane takie jak świerszcze (Gryllidae), szarańcza (Locusta migratoria), karaczany (Blattodea ) a także jako urozmaicenie mączniki ( Tenebrio molitor), drewnojady ( Zophobas morio) czy mole woskowe (Galleria mellonella). Owady mają tę zaletę, że są łatwo dostępne, relatywnie tanie oraz pożywne. Niestety minusem jest zły stosunek Ca:P w organizmie owada, dlatego trzeba sobie z tym radzić podając wraz z pokarmem suplementy wapnia. Można korzystać zarówno z gotowych rynkowych preparatów dedykowanych dla gadów jak i też we własnym zakresie suplementować rozdrobnioną os sepiae (wewnętrzna muszla mątwy) lub też aptecznym preparatem wapnia Calcium panthetonicum. Coraz lepiej dostępne są również gotowe karmy dedykowane dla jaszczurek takie jak suszone owady w puszkach czy granulaty, należy jednak pamiętać, że powinno się je stosować tylko jako urozmaicenie oraz niestety nie każdy osobnik zainteresuje się martwym, nieruchliwym pokarmem. Wspomniany wcześniej pokarm roślinny jest źródłem cennych witamin, soli mineralnych a także jest swoistym „zapełniaczem” dla zwierząt, które z powodu braku dostatecznej ilości ruchu mają problemy z otyłoscią. Dodatek pokarmu roślinnego w diecie Agamy brodatej powinien rosnąć wraz z wiekiem. Według różnych źródeł w jadłospisie dorosłych osobników powinien mieć udział od 40 do nawet 70%. Gatunki roślin, które można podawać bezpiecznie to np. trzykrotka, mniszek lekarski, koniczyna łąkowa oraz bazylia. Młode zwierzęta nie zawsze chcą przyjmować inny pokarm niż żywy, nie należy ich jednak zmuszać siłą. Zdecydowanie należy się wystrzegać podawania szpinaku, sałaty, kapusty czy awokado. Konsekwencje mogą być bardzo poważne, gdyż są to rośliny trujące i szkodliwe dla naszych podopiecznych.
Większym jaszczurkom można podawać małe myszy lub oseski. Jest to bardzo wartościowy pokarm, który jest szczególnie przydatny po okresach zimowego snu lub jako dodatek do diety samic w okresie rozrodczym. Należy jednak traktować taki rodzaj pokarmu jako urozmaicenie, gdyż podawany notorycznie może prowadzić do otyłości. Warto podawać gryzonie wcześniej zabite i to zarówno ze względów humanitarnych jak i też w trosce o bezpieczeństwo gada. Nawet mała mysz w obronie może dotkliwie poranić naszego gada. Dodatkową zaletą jest możliwość trzymania zamrożonych gryzoni przez długi czas, a większość jaszczurek dość szybko przyzwyczaja się do pobierania nieżywego pokarmu.
Aspektem, o którym nie wolno zapominać jest suplementacja witaminowa oraz wapniowa. Młodym zwierzętom, nie pobierającym pokarmu roślinnego warto podawać preparaty 3-4 razy w tygodniu, starszym, ponad rocznym nie częściej niż 1-2 razy na tydzień. Jeśli karmimy gada w dużych ilościach roślinami mieszając różne gatunki z dodatkowych witamin możemy zrezygnować, pozostawiając jedynie dodatek preparatów zawierających Ca.
Częstotliwość karmienia, jak i rozmiary owadów należy dostosować do wieku i wielkości posiadanego zwierzęcia. Agamom do 3 miesiąca życia pokarm podajemy 2-3 razy dziennie „do oporu”. Pamiętając przy tym o usuwaniu niezjedzonych owadów, które zwłaszcza w nocy mogłyby dotkliwie pogryźć jaszczurkę. Podrostki kilkumiesięczne do 30 cm karmimy raz dziennie, również tyle, ile tylko jaszczurka zje. Każde skarmianie poprzedzamy obtoczeniem owadów w preparacie wapnia lub witaminach. Dorosłe, ponad roczne osobniki powinny dostawać pokarm zwierzęcy co 2-3 dni aby zapobiegać rozwojowi otyłości. Pokarm roślinny może być podawany cały czas, do syta.
Agama brodata jest gatunkiem pochodzącym z Australii i zamieszkuje suche i ciepłe stepy. Mimo to, należy w terrarium zapewnić jej dostęp do świeżej wody, której nawet jeśli jaszczurka nie pije to dba ona o podnoszenie wilgotności w pojemniku. Dodatkowo do obowiązkowego wyposażenia należy żarówka grzewcza oraz emitująca promienie UVB, które umożliwiają gadom jako zwierzętom zmiennocieplnym trawienie oraz przyswajanie m.in. wapnia z pokarmu.
Żywienie tzw. zwierząt egzotycznych to wciąż młoda i rozwijając się dziedzina, w której zapewne nie wszystko zostało jeszcze powiedziane. Każde nowe badania i wnikliwe obserwacje gatunków w ich naturalnych środowiskach dostarczają nam bezcennej wiedzy o tych stworzeniach, a także o takim sposobie ich utrzymania, który będzie prowadził do poprawy dobrostanu w niewoli.