Ósmy wykład - "Profilaktyka"
Profilaktyka zdrowotna – działania mające na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie.
Wyróżniamy następujące fazy:
profilaktyka wczesna – utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia
profilaktyka pierwotna (I fazy) – zapobieganie chorobom poprzez kontrolowanie czynników ryzyka
profilaktyka wtórna (II fazy) – zapobieganie konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie (przesiewowe badanie skriningowe)
profilaktyka III fazy – zahamowanie postępu choroby oraz ograniczenie powikłań
Szczepienia
Szczepienia profilaktyczne to najlepsze zabezpieczenie przed zachorowaniem na niebezpieczne choroby zakaźne lub znaczne złagodzenie ich przebiegu. Polega na wprowadzeniu do organizmu antygenów zawartych w szczepionce, które pobudzają układ odpornościowy do wytworzenia odpowiednich przeciwciał. Przeciwciała natomiast biorą udział w rozpoznaniu i neutralizacji niebezpiecznych drobnoustrojów wnikających do organizmu podczas choroby.
Jeśli nasz zwierzak nie zostanie zaszczepiony, jego organizm musi na wstępie rozpoznać drobnoustrój z którym ma do czynienia, proces ten wymaga określonego czasu. Zwierzę zaszczepione, czyli takie, którego organizm miał wcześniej kontakt z patogenem, uruchamia natychmiast swoje siły obronne, dzięki czemu nie dochodzi do rozwoju choroby lub ma ona o wiele łagodniejszy przebieg.
Program szczepień u szczeniąt i kociąt.
Nowonarodzone szczenięta i kocięta rodzą się z niedojrzałym układem odpornościowym, dlatego w kontakcie z niebezpiecznymi drobnoustrojami mogą być bezbronne. W pierwszych tygodniach życia funkcje obronne pełnią przeciwciała, które maluchy otrzymują od swoich mam. Jednak czas ich działania jest krótki i kończy się kilka tygodni po urodzeniu. Młody organizm powinien być zaszczepiony 2-3 krotnie w krótkich odstępach czasu, aby pobudzić i utrwalić zdolności obronne układu odpornościowego. Termin pierwszego szczepienia nie może być zbyt wczesny, ponieważ przeciwciała matczyne mogą potraktować antygeny zawarte w szczepionce jako niebezpieczne patogeny i je zneutralizować. Wtedy pierwsze szczepienie może być nieskuteczne.
Lekarze dobierają rodzaj i terminy szczepień indywidualnie dla każdego malucha. zalecają poniżej opisany program szczepień szczeniąt i kociąt:
Program szczepień dla szczeniąt:
6-7 tydzień szczepienie przeciwko Parwowirozie i Nosówce
9-10 tydzień szczepienie przeciwko Parwowirozie, Nosówce, Chorobie Rubartha i Kaszlowi Kenelowemu
12-13 tydzień szczepienie przeciwko Nosówce, Parwowirozie, Adenowirozie, Parainfluenzie, Leptospirozie, Koronawirozie, Kaszlowi Kenelowemu.
14-15 tydzień szczepienie przeciwko Wściekliźnie
14-15 miesiąc szczepienie przypominające
Program szczepień dla kociąt:
8-9 tydzień szczepienie przeciwko Panleukopenii (Koci Tyfus) oraz Herpeswirozie i Kalciwirozie (Koci Katar)
12-13 tydzień szczepienie przeciwko Panleukopenii, Herpeswirozie, Kalciwirozie, Chlamydofilozie oraz ewentualne szczepienie przeciwko Wirusowej Białaczce Kotów (FeLV)
Szczepienia przypominające przeciwko chorobom zakaźnym w pierwszych latach życia powinny być powtarzane corocznie. W późniejszym wieku okres między szczepieniami może być wydłużony. Nie dotyczy to szczepienia przeciwko wściekliźnie, które u psów musi być wykonywane OBOWIĄZKOWO co roku. Obowiązek szczepienia przeciwko wściekliźnie dotyczy każdego psa, który ukończył 3 miesiąc życia
Szczepienia dorosłych psów
Oto lista chorób, przed którymi zabezpieczamy nasze psiaki:
Nosówka
Parwowiroza
Choroba Rubartha
Kaszel kenelowy
Leptospiroza
Koronawiroza
Parainfluenza
Herpeswiroza
Bordetelloza
Wścieklizna
Borelioza
Szczepienia profilaktyczne dorosłych kotów
Proponowany program szczepień dorosłych kotów obejmuje szczepienie przypominające w wieku 12 miesięcy, kolejne za rok, a następne co 24 miesiące.
Nasze kociaki zabezpieczamy przed wymienionymi poniżej chorobami:
Panleukopenia
Kalciwiroza
Herpeswirusowe zakażenie górnych dróg oddechowych (FHV)
Chlamydofiloza
Białaczka kotów (FeLV)
Zakaźne zapalenie otrzewnej (FIP)
Grzybica skórna
Wścieklizna
Szczepienia profilaktyczne fretek
Program profilaktyczny przeciwko chorobom wirusowym obejmuje szczepienia w wieku:
- 9 tygodni (nosówka)
- 12 tygodni (nosówka)
- 15 tygodni (wścieklizna)
Szczepienie przypominające wykonujemy po 12 miesiącach, a kolejne co 2 lub 3 lata.
Szczepienia profilaktyczne królików
Program profilaktyczny przeciwko chorobom wirusowym obejmuje szczepienia w wieku:
- 12 tygodni (pomór królików i myksomatoza)
- 15-16 tygodni (pomór królików i myksomatoza)
Kolejne szczepienia wykonujemy co 6 miesięcy.
OKRESOWE ODROBACZANIE
.jpg)
- Szczenięta i kocięta – pierwsze odrobaczenie powinno być poprzedzone badaniem kału w celu określenia rodzaju i intensywności inwazji pasożytniczej. Nasi lekarze proponują przeprowadzenie pierwszego odrobaczenia w wieku 2-3 tygodni z powtórką po 2 tygodniach. Kolejne odrobaczania do osiągnięcia wieku 6 miesięcy powinny odbywać się co 4 tygodnie.
- Suki przeznaczone do rozrodu – powinny zostać odrobaczone w trakcie cieczki oraz tydzień przed przewidywanym porodem. Kolejne odrobaczenie powinno mieć miejsce po 4 tygodniach od porodu.
- Psy i koty dorosłe – odrobaczamy 3-4 razy w roku, przy czym zalecamy przeprowadzenie wcześniej badania kału w kierunku obecności jaj pasożytów. Pozwala to na zastosowanie preparatów przeciwpasożytnicznych działających na określone pasożyty, unikając niepotrzebnego podawania leków w przypadku ich braku.
Ochrona przed ektopasożytami (pchłami, kleszczami, świerzbowcami, itp.)
Lekarze weterynarii dysponują szeroką gamą preparatów zwalczających i zabezpieczających przed inwazją ektopasożytów w postaci kropli naskórnych, preparatów do oprysku oraz długo działających obroży. Nowością są także tabletki. Ochrona przed inwazją pasożytów zewnętrznych jest niezwykle istotna z powodu niebezpiecznych chorób przenoszonych przez ektopasożyty.
Oto niektóre z nich:
Alergiczne pchle zapalenie skóry (APZS)
Zarażenie tasiemcem przenoszonym przez pchły u psów, kotów i ludzi
Bartoneloza kotów i choroba kociego pazura u ludzi
Kleszczowe zapalenie mózgu – choroba wirusowa ludzi
Borelioza – choroba zakaźna ludzi i zwierząt
Babeszjoza (Piroplazmoza) psów
Erlichioza – choroba ludzi i zwierząt wywoływana przez riketsje.
Anaplazmoza – choroba odkleszczowa ludzi i zwierząt wywoływana przez riketsje.
Hepatozoonoza – choroba odkleszczowa psów
Gorączka Q – choroba odkleszczowa owiec, bydła, psów i ludzi
Gorączka plamista – choroba odkleszczowa wywoływana przez riketsje.
Tularemia – choroba bakteryjna zwierząt i ludzi przenoszona przez komary i kleszcze.
ANTYKONCEPCJA
Antykoncepcja u suk i kotek
Najbezpieczniejszą dla zdrowia i najskuteczniejszą metodą antykoncepcji u psów i kotów jest sterylizacja i kastracja chirurgiczna.
Antykoncepcja hormonalna w formie zastrzyków czy tabletek, szczególnie stosowana długotrwale, nieregularnie lub w złym momencie cyklu płciowego niesie za sobą duże ryzyko wystąpienia niebezpiecznych dla zdrowia efektów ubocznych.
Jeśli mimo wszystko zdecydujemy się na antykoncepcję farmakologiczną, należy ściśle stosować wymienione poniżej zalecenia:
iniekcja hormonalna u suki może być wykonana jedynie w okresie tzw. spokoju płciowego, decyzję o terminie wykonania antykoncepcji powinien podjąć lekarz.
iniekcje hormonalne i tabletki hormonalne powinny być podawane w regularnych odstępach czasu, terminy stosowania antykoncepcji powinien ustalić lekarz.
długotrwała antykoncepcja powinna być stosowana nie dłużej niż 2,5 – 3 lata, po tym okresie należy odstąpić od podawania hormonów na 1-2 cykle płciowe.
w czasie stosowania antykoncepcji powinno się wykonywać okresowe badania stanu zdrowia, w celu wykluczenia efektów ubocznych działania hormonów.
Antykoncepcja farmakologiczna u psów
U psów (samców) istnieje możliwość odwracalnej kastracji hormonalnej. Polega ona na wszczepieniu podskórnym implantu, który przez okres 6 miesięcy powoli uwalnia substancję hamującą powstawanie i wydzielanie hormonów warunkujących płodność. Dotychczas nie odnotowano poważniejszych efektów ubocznych działania implantu, a co ważne tego rodzaju kastracja jest całkowicie odwracalna po 6 miesiącach działania lub po usunięciu implantu.
Dlaczego coroczne badanie profilaktyczne jest ważne?
Coroczne badanie profilaktyczne może być wykonane, gdy zwierzę nie wykazuje objawów żadnej choroby, ani nie jest w trakcie leczenia. Dzięki przeprowadzeniu badania w sytuacji, kiedy właściciel nie dostrzega u swojego pupila żadnych dolegliwości lekarz, może stworzyć profil zdrowego zwierzęcia, co pomoże mu w przyszłej diagnostyce. Jeszcze ważniejszą zaletą badania jest wykrycie ukrytych chorób, które mogą zagrażać Twojemu pupilowi. To też znakomita okazja do sprawdzenia, czy zostały wykonane wszystkie niezbędne szczepienia i kontrole zarobaczenia.
Dzięki regularnym, powtarzanym co roku badaniom, lekarz weterynarii ma możliwość wykrywania i zapobiegania wielu groźnym chorobom. Będąc odpowiedzialnym właścicielem i dbając o prawidłową profilaktykę pomóż swojemu pupilowi cieszyć się dłuższym i zdrowszym życiem.
Dlaczego warto wykonywać badanie?
Nasze zwierzęta starzeją się szybciej niż my. Dla psa przeżycie 1 roku bez wizyty u lekarza weterynarii oznacza tyle samo, co dla człowieka 10 lat bez wizyty u lekarza medycyny! W przypadku kotów 1 rok bez wizyty w gabinecie lekarskim, to mniej więcej 5 lat ludzkiego życia.
Zwierzęta są w stanie całkowicie ukryć ból przez dłuższy czas. Nie ryzykuj zbyt późnego rozpoznania choroby! Wtedy może nie być już czasu na skuteczne leczenie.
Prewencyjne badania umożliwiają lekarzowi weterynarii zabezpieczenie zwierzęcia przed rozwijaniem się wielu chorób, m.in. zakażeń jamy ustnej, nowotworów skóry i gruczołu mlekowego, cukrzycy, chorób serca, niewydolności nerek, itp.
Niektóre szczepionki zapewniają ochronę tylko przez 6 miesięcy np. Leptospiroza u psów jest chorobą, która grozi przeniesieniem się na wszystkich członków Twojej rodziny, co grozi bardzo poważnymi konsekwencjami. Warto też pamiętać, że katar koci może powodować zaburzenia do końca życia kota.
Ponieważ każde zwierzę jest wyjątkowe, lekarz weterynarii dostosuje badania do potrzeb i stanu zdrowia Twojego pupila, uwzględniając m.in. rasę, wiek, masę ciała oraz wcześniej przebyte choroby.