ŻYWIENIE REKONWALESCENTA
Żywienie psów w trakcie powrotu do zdrowia po ciężkich zabiegach i operacjach może okazać się nie lada wyzwaniem zarówno dla właściciela jak i lekarza weterynarii.
Organizm wykazuje zwiększone zapotrzebowanie na energię, która jest niezbędna w trakcie regeneracji i powrotu do stanu fizjologicznego. Zadaniami specjalnie opracowanej diety w trakcie rekonwalescencji są:
- regeneracja tkanek m.in. odbudowa mięśni
-wsparcie układu immunologicznego
-regulacja procesów trawiennych
Napotykane problemy często występujące w okresie pooperacyjnym to przede wszystkim gorsze samopoczucie zwierzęcia, zmniejszony apetyt lub jego brak. Organizm nie funkcjonuje prawidłowo, bardzo często mamy do czynienia z obniżoną perystaltyką oraz aktywnością enzymów trawiennych przez co wchłanianie z przewodu pokarmowego jest ograniczone oraz mało efektywne. Karma bytowa w okresie rekonwalescencji nie jest w stanie spełnić wymagań diety specjalistycznej i należy o tym pamiętać. Odpowiednio dobrane żywienie i sposób podawania karmy może przyśpieszyć okres pełnego powrotu do zdrowia. W połączeniu z odpowiednią opieką medyczną oraz troską właścicieli zwiększają się szanse na szybsze odzyskanie pełnej sprawności. Karmy dla rekonwalescentów nie są polecane tylko i wyłącznie psom po ciężkich operacjach, ale także bardzo dobrze mogą spełniać swoje zadanie np. u osobników odratowanych, wychudzonych, które przebywały w złych warunkach, dotkniętych przewlekłą chorobą, u pacjentów powypadkowych. Dobranie odpowiedniej diety oraz czas jej stosowanie zależy od wielu czynników m.in. stanu ogólnego osobnika, wieku (inny rodzaj diety będzie stosowany u szczeniąt, czy u pacjentów geriatrycznych), rodzaju przeprowadzonego zabiegu, przebiegu procesu rekonwalescencji.
SKŁAD DIETY:
Dieta rekonwalescentów powinna wyróżniać się przede wszystkim zwiększoną kalorycznością i ilością składników odżywczych, ponieważ głównym jej zadaniem jest uzupełnianie strat w organizmie. Istotnym elementem jest łatwostrawne, wysokowartościowe białko, dzięki któremu może odbywać się regeneracja tkanek. Wysoko strawne składniki rekompensują zmniejszoną aktywność enzymów jelitowych, zapewniając optymalną ilość dostarczanych składników pokarmowych.
Korzystnym zjawiskiem jest obecność aminokwasów rozgałęzionych - BCAA (branched chain AA) czyli waliny, leucyny, izoleucyny. Stanowią one podstawowy materiał budulcowy białek, chronią mięśnie przed niekorzystnymi reakcjami katabolicznymi, sprzyjają utrzymaniu stałego poziomu glukozy we krwi. Zmniejszony poziom BCAA sprzyja występowaniu we krwi większej ilości wolnego tryptofanu, który jest odpowiedzialny za powstawanie serotoniny - neuroprzekaźnika, który w zwiększonej ilości może potęgować objawy osłabienia oraz senności. W trakcie rekonwalescencji wzrasta zapotrzebowanie także na inne aminokwasy jak np. arginina, glutamina - mają działanie m.in. immunostymulujące, sprzyjają regeneracji tkanki mięśniowej, wspomagają pracę mózgu oraz funkcjonowanie nabłonka jelitowego. Aby zmniejszać ryzyko wystąpienia wymiotów oraz biegunek w żywieniu powinien zostać zapewniony wysoki poziom rozpuszczalnego włókna.
Nienasycone kwasy tłuszczowe -głównie kwasy z grupy omega-3: kwas eikozapentaenowy (EPA), kwas dokozaheksaenowy (DHA) mają zdolność rozszerzania naczyń krwionośnych, zwiększają zaopatrzenie tkanek w tlen, wzmacniają układ immunologiczny, modelują reakcje zapalne. Główne ich źródło stanowi mięso ryb morskich. Kwasy z grupy omega-6 są równie istotne, ponieważ wchodzą w skład fosfolipidów błon komórkowych powodując ich stabilizację.
Kompleks współdziałających przeciwutleniaczy (witamina E, C, selen, cynk, tauryna, luteina) ogranicza niekorzystne działanie wolnych rodników podczas np. urazów mechanicznych, hipowolemii.
Wszystkie składniki diety powinny występować w odpowiedniej ilości oraz proporcjach, dlatego korzystanie z karm gotowych produkowanych przez coraz większą liczbę firm współpracujących z lekarzami weterynarii jest bardzo dobrym i wygodnym sposobem, aby zapewnić właściwe żywienie zwierzętom w okresie pooperacyjnym.
Niewskazane jest podawanie diet specjalistycznych przeznaczonych dla ludzi, ponieważ występują znaczne różnice w zapotrzebowaniu żywieniowym człowieka i zwierzęcia. Można doprowadzić do wystąpienia bądź pogłębienia niedoborów pewnych składników, które u psów pełnią istotniejszą role niż w organizmie człowieka.
.png "żywienie psów")
POSTAĆ DIETY:
Składniki diety przeznaczonej dla osobników w okresie pooperacyjnym powinny być w formie skoncentrowanej tzn. dostępne w niewielkiej objętości, ponieważ w tej grupie zwierząt częste podawanie dużej ilości pokarmu może nie być możliwe.
Karma przeznaczona dla psów podczas rekonwalescencji powinna odznaczać się zwiększoną smakowitością, aby zachęcić je do samodzielnego spożywania karmy. Ważne aby dostosować postać karmy (karma sucha, mokra) do danego zwierzęcia i jego preferencji. Obecnie na rynku istnieje szereg produktów weterynaryjnych przeznaczonych do żywienia osobników powracających do pełnej sprawności po zabiegach, które spełniają założenia diety specjalistycznej. Karmy są dostępne w postaci suchej jak i mokrej, a także wygodne w stosowaniu – w postaci proszku(instant), które po zmieszaniu z wodą przyjmują papkowatą konsystencję. Taka postać ułatwia podawanie pokarmu m.in. strzykawka, sondą. Przy tak szerokiej gamie dostępnych produktów dużo łatwiejsze jest dostosowanie rodzaju karmy i jej postaci do poszczególnych osobników i ich wymagań żywieniowych.
SPOSOBY ŻYWIENIA:
U psów z funkcjonującym przewodem pokarmowym należy stosować żywienie dojelitowe. Najkorzystniej, gdy zwierzę samodzielnie pobiera pokarm i ma zachowany apetyt. Należy podzielić dzienną porcję i podawać karmę częściej w mniejszych ilościach. Niestety często psy ze względu na brak apetytu pobierają zbyt mało pokarmu lub w ogóle. Tutaj bardzo ważną rolę odgrywa determinacja właścicieli oraz ich podejście do zwierzęcia. Zachęcanie do jedzenia, karmienie „z ręki” w niektórych przypadkach może przynieść zamierzone efekty. Jeżeli te elementy zawiodą możemy wkroczyć z żywieniem „na siłę” podając pokarm bezpośrednio do jamy ustnej za pomocą np. strzykawki. Trzeba jednak pamiętać o ryzyku jakie ze sobą niesie podawanie karmy w ten sposób. Możemy doprowadzić do zachłyśnięcia się i rozwinięcia niebezpiecznego dla zdrowia zachłystowego zapalenia płuc, czy też zniechęcić zwierzę do pokarmu (jadłowstręt). Warto więc rozważyć inne możliwości podaży pokarmu np. poprzez zgłębnik nosowo-przełykowy, cz też zgłębnik nosowo-żołądkowy. Sondy te z reguły są dobrze tolerowane przez zwierzęta, a ich założenie nie jest czynnością bardzo traumatyczną i bolesną dla zwierzęcia.
Żywienie pozajelitowe stosowane jest u psów, u których nie ma możliwości podawania karmy do przewodu pokarmowego. Polega na założeniu specjalistycznego cewnika do poszczególnych naczyń krwionośnych przez który podawane są odpowiednie płyny, dostosowane do stanu pacjenta oraz zapotrzebowania organizmu. W wyborze sposobu podawania pokarmu decyzję podejmuje lekarz weterynarii biorąc pod uwagę stan ogólny osobnika ale także zaangażowanie właścicieli oraz ich opiekę nad zwierzęciem.
PODSUMOWANIE:
Żywienie rekonwalescenta jest bardzo istotnym elementem w trakcie powrotu do zdrowia, zarówno właściciele jak i lekarze weterynarii sprawujący opiekę pooperacyjną powinni szczególnie zwrócić uwagę na ten aspekt. Dobranie odpowiedniego typu diety jak i sposób jej podania odgrywa istotną rolę, aby proces powrotu do pełnej sprawności był szybszy i skuteczny. To właśnie lekarz weterynarii jest odpowiednią osobą, która powinna prowadzić dietetycznie zwierzę w trakcie rekonwalescencji. Współpraca pomiędzy lecznicą oraz właścicielami zwierzęcia jest kluczem do sukcesu nie tylko w okresie powrotu do zdrowia ale także we wszystkich innych sytuacjach, gdy pies potrzebuje Naszej pomocy i szczególnej opieki.