Żywienie kociąt osieroconych i preparaty mlekozastępcze
Kocięta w momencie narodzin są ślepe i głuche, nie maja zdolności termoregulacji a ich aktywność ogranicza się do snu i pobierania pokarmu, są całkowicie zależne od matki,a w przypadku osierocenia tę rolę przejmuje człowiek.
Masa pourodzeniowa kociąt powinna mieścić się w zakresie 85-120g (optymalnie 100g). W przypadku osobnika z masą ciała mniejszą niż 75g istotnie wzrasta ryzyko zgonu. Niezwykle ważnym jest, by noworodki były ważone regularnie co 24-48h. Prawidłowy przyrost masy to 100g/tydzień (minimalnie 70g/tydzień). Zdrowe kocięta w pierwszym tygodniu życia zwiększają swoja masę dwukrotnie, a w drugim trzykrotnie. Ich zapotrzebowanie energetyczne w pierwszej dobie życia wynosi 20-25kcal/100g masy ciała i w ciągu następnych siedmiu dni maleje do 13-15kcal/100g m.c. Noworodkom należy zapewnić 6 do 8 posiłków dziennie.
Najważniejszym pokarmem, i pierwszym, który powinien zostać podany nowonarodzonym kociętom w ciągu 24-72h jest siara, produkowana przez matkę. Zawiera ona wszelkie niezbędne składniki odżywcze, a także immunoglobuliny i lizozym, które mają znaczny wpływ na układ immunologiczny. Istotnym jest fakt, że przepuszczalność błony śluzowej jelita dla przeciwciał po 16 godzinie życia jest ograniczona. W przypadku zwierząt osieroconych stosuje się podstawienie kociąt do innej matki karmiącej, podanie preparatu mlekozastępczego, zawierającego przeciwciała np. ACS (liofilizat siary bydlęcej), a także podskórną lub dożylną iniekcję sterylnej surowicy, pochodzącej od zdrowego, regularnie szczepionego kota, po wcześniejszym wykonaniu próby krzyżowej w celu wykluczenia niezgodności grupy krwi i konfliktu serologicznego (50 ml/kg m.c./3x/w ciągu 24h).
W celu zapewnienia osobnikom osieroconym odpowiedniego żywienia zaleca się stosowanie preparatów mlekozastępczych gotowych lub przygotowanych tzw.” domową recepturą”.
W Polsce są dostępne preparaty : Royal Canin BABYCAT MILK, mleko dla kociąt Beaphar Milk, mlek o zastępcze dla kociąt Trowet KMS Kitten Milk, mleko dla kociąt Oropharma Pet Milk i inne. Zawierają one zbilansowaną dawkę białka, tauryny, tłuszczy, węglowodanów, wapnia, fosforu, witamin i minerałów, a także obniżoną zawartość laktozy.
Przygotowanie pokarmu domowym sposobem wymaga odpowiedniego zestawienia składników odżywczych. Zwykle wykorzystuje się jaja, mleko odtłuszczone lub skondensowane, olej roślinny dodatki witaminowo-mineralne.
Kaloryczność mleka matki to ok. 0,85-1,6 kcal/ml, jednak większości gotowych mieszanek wynosi 1kcal/ml. Sugerowana ilość preparatu mlekozastępczego o średniej kaloryczności u noworodków kociąt w pierwszym tygodniu życia wynosi kolejno: w pierwszych dwóch dobach, przy masie ciała 85-120g 13-18 ml/dzień, między 4 a 6 dobą przy podobnej masie ciała wzrasta do 17-24ml/dzień. Powyżej szóstego dnia życia, gdy kocięta prawidłowo przybierają na wadze (średnia masa ciała 170-240g), a ich zapotrzebowanie na energię wzrasta do 20-25kcal szacowana ilość preparatu mlekozastępczego wynosi 34-60ml/dzień.
Produktem bazowym jest zwykle mleko krowie, niestety zawiera ono więcej laktozy niż mleko kotki (kotki: 3,0g laktozy/100g mleka, krowy: 4,7g laktozy /100g mleka) a także większych rozmiarów micele kazeinowe, które mogą gromadzić się w duże, ciężkostrawne aglomeraty. Można tego uniknąć podając mleko homogenizowane.
Kocięta w pierwszych dwóch tygodniach życia wymagają stałej opieki. Ich dzienne zapotrzebowanie na energię to 15-20 kcal EM/100g masy ciała. Powinny być karmione w odstępach nie dłuższych niż 2-4h, pokarmem podgrzanym do temperatury 38*C, przygotowywanym w ilości nie większej niż na 12 godzin.
Ważna jest również pozycja noworodków i to, za pomocą czego podawane jest im mleko. Optymalnymi są dwa ułożenia : kocię na brzuchu z lekko odchyloną głową do góry lub na boku. Zaleca się karmienie butelką ze smoczkiem, gdyż jest ono najbardziej zbliżone do naturalnego. Istotna jest wielkość otworu w smoczku – przy zbyt małym noworodek zmęczy się ssaniem i nie pobierze dostatecznej ilości mleka, przy zbyt dużym istnieje ryzyko zachłyśnięcia, w konsekwencji którego może dojść do zachłystowego zapalenia płuc. Przyjmuje się, że optymalna wielkość otworu powinna pozwalać na samoistne wyciekanie pokarmu pojedynczymi kroplami. Wywołanie nacisku na butelkę nie jest wskazane, gdyż prowadzi do wzrostu ciśnienia wewnętrznego płynu. Po podaniu mleka zaleca się delikatny masaż brzucha noworodka oraz przemycie wilgotną, ciepłą gazą okolic narządów płciowych w celu pobudzenia mikcji i defekacji. Prawidłowy kał przy karmieniu mlekiem jest żółtawy i mazisty, a każdy inny wymaga natychmiastowej atencji – ogrzanie, nawodnienie, antybiotykoterapia. W przypadku kociąt z niską masą urodzeniową (<75g) stosuje się sondę dożołądkową, a u kociąt z hipotermią zaleca się w ogrzanie organizmu, nawodnienie 30ml roztworem 5% glukozy z NaCl w stosunku 1:1/kg masy ciała podanym podskórnie a dopiero po uzyskaniu odpowiedniej ciepłoty wewnętrznej podanie preparatu mlekozastępczego – w temp. poniżej 35*C aktywność enzymów spada, co uniemożliwia prawidłowe trawienie i przyswajanie pokarmu.
W ciągu pierwszych 14 dni osierocone kocięta są całkowicie bezbronne, a ich przeżycie możliwe jest tylko dzięki opiece człowieka. Dzięki zastosowaniu powyższych możliwości kocięta osierocone mają szansę na wzrost i rozwój podobny do kociąt odchowanych przez matkę.