Strona główna » "Poliklinika Studentom" » Ultrasonografia » Badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej pacjenta powypadkowego.

Badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej pacjenta powypadkowego.

Badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej,

w wielu sytuacjach wydaje się być najskuteczniejszym narzędziem diagnostycznym. Wśród zalet należy wymienić przede wszystkim większą niż w przypadku aparatu rendgenowskiego mobilność, brak konieczności premedykacji, brak szkodliwego promieniowania, wyższą dokładność oceny zawartości jamy otrzewnej oraz niższa cena i większa dostępność ultrasonografów. Wykazano że najczęstrzymi, zagrażającymi życiu powikłaniami urazów tępych są krwawienia narządowe (wątroba, śledziona), krwawienia z dużych naczyń krwionośnych oraz pęknięcie pęcherza lub dróg moczowych. U ludzi, badania pokazały nieskuteczność tradycyjnego badania fizykalnego w 45% wymienionych przypadków (1).

Technika aFAST (abdominal focused assessment with sonography for trauma)

została opracowana w 2004 r. i szybko stała się istotną częścią postępowania z pacjentem powypadkowym (2). Jest ona narzędziem diagnostycznym nieocenionym przy wykrywaniu płynu oraz powietrza w jamie brzusznej. Średni czas wykonania badania aFAST wynosi 6 minut, nie przeszkadza ono jednak w wykonywaniu innych procedur (intubacja, założenie katetera dożylnego)(2).  Powinniśmy po nią sięgać w diagnozowaniu zwierząt po wypadkach komunikacyjnych, upadkach z wysokości oraz z ranami miażdżonymi. Przed przystąpieniem do badania ultrasonograficznego, należy pamiętać o wstępnej stabilizacji pacjenta. Badanie wykonujemy na pacjencie leżącym na boku. Należy przyłożyć głowicę w 4 krytycznych miejscach.

1. Przestrzeń podmostkowa, pozwalająca ocenić okolicę wątroby, przepony i żołądka,

2. Okolica śledziony i lewej nerki,

3. Okolica pęcherza moczowego oraz

4. Okolica prawej nerki i prawych płatów wątroby (2,3).

Ułożenie pacjenta, miejsca oceny oraz kolejność badania

różnią się w zależności od źródła. Trzymanie się określonego protokołu przy badaniu każdego pacjenta, zwiększa skuteczność badania. Skala AFS (abdomina fluid score) jest używana do określenia ilości płynu stwierdzonego w badaniu aFAST. AFS 0 oznacza że w badaniu ultrasonograficznym nie stwierdzono obecności płynu, AFS 4 oznacza że płyn został stwierdzony w każdym z czterech badanych miejsc (3) . Wykazano że pacjenci 1-2 AFS rzadko wpadają w anemie, natomiast ASF 3-4 w 25% wymagają transfuzji krwi (4).

Należy zaznaczyć że badanie USG jest badaniem dodatkowym i nie zastąpi dokładnie przeprowadzonego badania fizykalnego. Poza stanami nagłymi, badanie aFAST znajduje zastosowanie również w każdej innej sytuacji, wymagającej oceny zawartości jamy otrzewnej np. krwawiące nowotwory, zapalenie otrzewnej itp.

Bibliografia:

  1. 1. Abdominal paracentesis and peritoneal lavage in blunt abdominal trauma. Olsen WR, Hildreth DH. J Trauma 11:824-829, 1971.
  2. 2. Evaluation of a focused assessment with sonography for trauma protocol to detect free abdominal fluid in dogs involved in motor vehicular accidents. Boysen SR, Rozanski EA, Tidwell AS, et al. JAVMA 225:1198-1204, 2004.
  3. Lisciandro GR, Lagutchik MS, Mann KA, et al. Evaluation of an abdominal fluid scoring system determined using abdominal focused assessment with sonography for trauma in 101 dogs with motor vehicle trauma. J Vet Emerg Crit Care 2009; 19(5):426–437sonography for trauma in 101 dogs with motor vehicle trauma. J Vet Emerg Crit Care 2009; 19(5):426–437.
  4. Lisciandro GR. Case-Based Applications of Abdominal (AFAST) and Thoracic (TFAST) FAST techniques for Trauma, Triage, and Tracking (Monitoring). Syllabus from New England Regional Veterinary Conference, Sept 23–25, 2011, Portland, ME.

Autor
Wiktor Turek
Uniwersyteckie Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ-UR