Strona główna » "Poliklinika Studentom" » Ultrasonografia » Ultrasonografia w badaniu gruczołu krokowego u psów

Ultrasonografia w badaniu gruczołu krokowego u psów

           Badanie ultrasonograficzne stercza u psów jest jedną z podstawowych metod kontroli stanu tego narządu oraz wykrywania jego schorzeń. Gruczoł krokowy jest jedynym gruczołem płciowym dodatkowym występującym u psów. Prostata jest narządem o budownie wyraźnie dwupłatowej, znajdującym się tuż za szyjką pęcherza moczowego i całkowicie obejmującym początkowy odcinek cewki moczowej.  Najczęstszymi schorzeniami dotyczącymi gruczołu krokowego u psów jest łagodny rozrost, zapalenia, torbiele, metaplazja komórek gruczołu oraz nowotwory. Objawy sygnalizujące problemy związane z tym narządem dotyczą zarówno układu moczowego - krwiomocz, utrudnione oddawanie moczu czy nietrzymanie moczu; pokarmowego – trudności w oddawaniu kału obejmujące parcie na kał czy też zmianę kształtu stolca (spłaszczony); czy układu ruchu – sztywny chód czy obrzęk kończyn. Wsród metod diagnostyki schorzeń prostaty wymieniane są badanie rektalne jako badanie podstawowe, radiografia, tomografia komputerowa czy też rezonans magnetyczny, a także właśnie badanie ultrasonograficzne. Zaletą badania USG jest bezinwazyjna oraz szybka ocena wielkości i miąższu narządu. Dodatkowo pod jego kontrolą można wykonać biopsję aspiracyjną cienkoigłową (BAC) lub gruboigłową biopsję. Zaleceniami do wykonania badania USG prostaty będą wszystkie wymienione wcześniej objawy, wiek pacjenta (powyżej 5 lat), nawracające lub przewlekłe stany zapalne układu moczowego czy niezdolność do krycia.

            Badanie ultrasonograficzne prostaty nie wymaga specjalnego wcześniejszego przygotowywania pacjenta, najczęściej usuwa się sierść z badanej okolicy, choć w niektórych przypadkach nie jest to konieczne. Przed przyłożeniem głowicy należy odkazić badane miejsce oraz nałożyć żel do badania. Do badania najlepiej sprawdza się głowica o wysokiej częstotliwości (7,5-10 Mhz), ze względu na dość płytkie położenie gruczołu.  Podczas badania pacjent powinien być ułożony w pozycji bocznej lub grzbietowej,  głowicę należy przyłożyć w tylnej części jamy brzusznej, po obu stronach prącia, doczaszkowo od kości miednicy. Kiedy gruczoł zostanie zidentyfikowany należy zbadać go w pozycji strzałkowej i poprzecznej. Badanie prostaty jest łatwiejsze do wykonania przy wypełnionym pęcherzu, gdyż powoduje to przesunięcie jej do przodu.

            Zdrowy gruczoł krokowy jest symetryczny w przekroju poprzecznym, zaś owalny w przekroju podłużnym. W badaniu należy zmierzyć długość i wysokość gruczołu (przekrój podłużny) oraz wysokość i grubość (przekrój poprzeczny). Wielkość prostaty zależy nie tylko od wieku zwierzęcia, lecz również od wykonania zabiegu kastracji – u psów niekastrowanych często dochodzi do powiększenia prostaty jako reakcji na oddziaływanie hormonów płciowych. Prawidłowy miąższ jest jednorodny echogenicznie, posiada drobne utkanie. U psów starszych może mieć jednak zwiększoną echogeniczność względem otaczających tkanek. Z kolei u młodych psów i psów wykastrowanych prostata jest mała i hipoechogeniczna. W płaszczyźnie strzałkowej uwidacznia się cewka o obłym kształcie jako hipoechogeniczna struktura, znajdująca się między płatami prostaty, zaś na przekroju poprzecznym dostrzec można dwa płaty gruczołu. W sterczu prawidłowej wielkości i budowy granica między płatami może być słabo widoczna, lecz w przypadku powiększenia staje się lepiej widoczna. W tkance mogą być widoczne małe, pojedyncze torbiele  ( < 1cm). Gromadzi się w nich wydzielina tego gruczołu i przy braku innym patologicznych zmian są uważane za prawidłowe, często występują u zdrowych psów.

            Łagodny rozrost prostaty (BPH- benign prostatic hyperplasia) jest zjawiskiem występującym dość powszechnie u psów starszych i w średnim wieku. W przypadku umiarkowanego rozrostu w USG widoczny jest niewyraźny zarys granic, a także brak symetrii płatów. Echogeniczność gruczołu określana jest jako zmienna – może być zwiększona (hiperechogeniczna) lub niejednorodna. W obrębie takiego gruczołu widoczne są zmiany bezechowe mające różną wielkość i kształt – odpowiadają one zmianom torbielowatym.

            Nowotwory – Według różnych badań do najczęściej diagnozowanych zmian nowotworowych stercza należą rak, gruczolakorak, rak przejściowokomórkowy oraz rak płaskonabłonkowy. Brak jest danych dotyczących predyspozycji ras małych lub dużych czy wieku psów, występują zarówno u psów kastrowanych jak i niekastrowanych. W badaniu ultrasonograficznym na zmianę neoplastyczną wskazuje przede wszystkim niesymetryczne powiększenie narządu co szczególnie dobrze widoczne jest w płaszczyźnie poprzecznej. Rozwój tego procesu prowadzi do przerwania torebki narządu, dodatkowo duża część nowotworów rozprzestrzenia się i zajmuje okolicę trójkąta pęcherza moczowego. Nowotworowo zmieniony miąższ gruczołu ma utkanie heterogeniczne, obecne mogą być w nim zmiany jamowe. Kolejnym objawem tego procesu może być mineralizacja gruczołu, widoczna w postaci ognisk o zwiększonej echogeniczności, z dystalnym cieniem akustycznym, określana jako objaw specyficzny dla zmiany nowotworowej.

            Podsumowując, badanie ultrasonograficzne prostaty jest badaniem z wyboru, pozwalającym szybko i bezboleśnie zdiagnozować schorzenia jak BPH, nowotwory, zapalenia, torbiele wewnątrzgruczołowe i okołogruczołowe, ropnie czy kamienie w sterczowym odcinku cewki moczowej, a także pozwalającym na uzyskanie materiału do dalszych badań.

Bibiografia:

 

 

Kazimierz Krysiak, Krzysztof Świeżyński – Anatomia zwierząt – Narządy wewnętrzne i układ krążenia

 

Weterynaria w praktyce – E.Gomes – Znaczenie diagnostyki obrazowej w rozpoznawaniu łagodnego przerostu prostaty

 

Frances Barr, Lorrie Gashen– Badanie ultrasonograficzne psów i kotów

 

J.K. Kealy, H. McAllister – Diagnostyka radiologiczna i ultrasonograficzna psów i kotów